Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 22 (921) z dnia 1.08.2016

Właściwe dokumentowanie WDT na potrzeby zastosowania stawki VAT 0% - odpowiedź na interpelację poselską

(odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z 24 czerwca 2016 r., nr PT6.054.3.2016.UJB.341, na interpelację poselską nr 3903)

Problem poruszony w przytoczonej interpelacji poselskiej dotyczył zastosowania do WDT stawki VAT 0% i dokumentacji, jaką podatnik musi posiadać, aby udowodnić wywóz towaru będącego przedmiotem WDT poza terytorium kraju.

W udzielonej odpowiedzi przypomniano, że transakcje oparte na obrocie wewnątrzunijnym muszą być właściwie udokumentowane. Powołując się na wyrok TSUE w sprawie C-409/04 (oraz podobne rozstrzygnięcia w sprawach: C-492/13 i C-587/10), wskazano, że zwolnienie z VAT (w Polsce - 0% VAT) z tytułu WDT może być stosowane jedynie wówczas, gdy:

• prawo do dysponowania towarem jak właściciel zostało przeniesione na nabywcę,
   
• dostawca wykaże, że towar został wysłany lub przewieziony do innego państwa członkowskiego,
   
• w wyniku tej wysyłki lub przewozu ten sam towar opuścił fizycznie terytorium państwa członkowskiego wysyłki.

Ministerstwo Finansów podkreśliło, że na podatnikach dokonujących dostaw wewnątrzwspólnotowych ciążą obowiązki w zakresie przedstawienia dowodów, określonych w przepisach krajowych, potwierdzających wywiezienie towarów do innego państwa członkowskiego. W art. 42 ust. 11 ustawy o VAT znajduje się katalog tzw. dokumentów pomocniczych, co oznacza, że podatnik ma prawo potwierdzić fakt dokonania dostawy na rzecz podatnika w innym państwie członkowskim nie tylko tzw. dowodami "podstawowymi" (wskazanymi w art. 42 ust. 3-5 tej ustawy), lecz również innymi dokumentami. Katalog dokumentów pomocniczych ma charakter otwarty, użyto w nim bowiem sformułowania "w szczególności". MF wskazało na racjonalne podejście prawodawcy, który przewiduje możliwość posiadania różnych dowodów, w zależności od konkretnej transakcji, a także modelu biznesowego prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. W związku z tym w odpowiedzi czytamy:

"(...) Istotne jest (...) posiadanie wszelkich dowodów potwierdzających zaistnienie danego zdarzenia gospodarczego (np. korespondencja z klientem, zamówienia, zapisy z tachografu, koszty paliwa ponoszone na trasie transportu, polisa ubezpieczeniowa dot. międzynarodowego transportu towarów, dane na temat płatności, dane bankowe itd.) (podkreśl. red.). (...)"

Ministerstwo Finansów dodało, że wskazanie, jakie konkretnie mają to być dowody (oraz ocena ich wiarygodności, czy też weryfikacja ich wagi) nie leży w kompetencji Ministra Finansów. Takie uprawnienia są bowiem zarezerwowane dla podległych Ministrowi organów administracji podatkowej, a podejmowane przez nie decyzje podlegają ocenie sądów administracyjnych. MF podkreśliło, że od oceny całościowej zgromadzonego w sprawie materiału zależy, czy kontrolujący uznają przedstawioną dokumentację za wiarygodną i w sposób bezsprzeczny potwierdzającą określone zdarzenie. W toku czynności kontrolnych następuje bowiem badanie ksiąg podatkowych, weryfikacja dokumentacji kontrolowanego, badanie przebiegu transakcji, a to umożliwia porównanie faktów ustalonych na podstawie analizy dokumentacji kontrolowanego z dokumentacją z jednostek współpracujących i ustalonym stanem faktycznym. Ponadto, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, organy podatkowe nie są skrępowane przy ocenie dowodów kryteriami formalnymi i mają prawo oceniać wiarygodność i moc dowodową poszczególnych dowodów zebranych w sprawie.

WAŻNE: Na podstawie art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Z kolei, zgodnie z art. 191 O.p., organ podatkowy ocenia, na podstawie całego zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (wskazuje wówczas fakty, które uznano za udowodnione, dowody, na których się opierał i przyczyny, dla których innym dowodom odmówiono wiarygodności i mocy dowodowej).

MF zaznaczyło, że - w stwierdzonych przypadkach oszustw karuzelowych oraz oszustw z zaangażowaniem tzw. znikającego podatnika, prowadzących do powstawania wysokich uszczupleń podatkowych i strat dla budżetu - podmioty biorące udział w łańcuchu transakcji zazwyczaj posiadają perfekcyjnie przygotowaną dokumentację. W związku z tym, dopiero udowodnienie, że wiedziały lub chociażby mogły wiedzieć, że biorą udział w transakcji zmierzającej do oszustwa, podważa prawidłowość rozliczenia podatku. Dlatego też w sprawach tego typu konieczne jest indywidualne podejście i poszukiwanie takiego poziomu staranności - przy badaniu, czy podatnik działał w dobrej wierze - który będzie adekwatny do zasad rzetelności kupieckiej panujących w praktyce rynkowej z uwzględnieniem specyfiki danej branży. W odpowiedzi podkreślono:

"(...) problematyka oszustw i nadużyć w VAT pozostaje przedmiotem szczególnej uwagi Ministra Finansów i podległych mu służb. Wszystkie działania podejmowane w celu wyeliminowania oszustw popełnianych w zakresie podatku VAT przyczyniają się bowiem do uszczelnienia systemu podatkowego i zwiększenia wpływów z tego podatku."