Poradnik VAT nr 5 (293) z dnia 10.03.2011

Montaż okien przez ich producentów w obiektach budownictwa mieszkaniowego po 1 stycznia 2011 r. a obniżona stawka VAT

Do końca 2010 r. montaż okien przez producentów w obiektach budownictwa mieszkaniowego opodatkowany był według obniżonej stawki 7% na mocy § 6 ust. 1 w związku z poz. 14 załącznika nr 1 do rozporządzenia z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie VAT. Wspomniana pozycja 14 załącznika nr 1 obniżała stawkę podatku do wysokości 7% na "montaż okien i drzwi przez producenta tych towarów, dokonywany w obiektach budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy, lub ich częściach, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz w lokalach mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także w obiektach sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie w budynkach instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych".

Rozporządzenie to od 1 stycznia 2011 r. zostało zastąpione przez rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie VAT. W nowym rozporządzeniu natomiast w ogóle już nie wspomina się o montażu okien. Na tym tle powstają wątpliwości czy montaż okien przez ich producentów w obiektach budownictwa mieszkaniowego nadal może korzystać ze stawki obniżonej (aktualnie stawka ta wynosi 8%), czy też został objęty stawką podstawową, która od 1 stycznia 2011 r. wynosi 23%.

Zgodnie ze stanowiskiem negocjacyjnym Polsce przyznano prawo stosowania do 31 grudnia 2010 r. obniżonej stawki VAT m.in. na roboty budowlano-montażowe w obiektach budownictwa mieszkaniowego. Dla celów VAT do końca ubiegłego roku na mocy przepisów przejściowych w celu identyfikacji towarów i usług stosowana była Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług z 1997 r. Na gruncie tej klasyfikacji montaż okien przez inne podmioty niż producenci traktowany był jako usługa (robota) budowlana, natomiast montaż okien przez producentów traktowany był jako dostawa towarów (np. montaż okien z tworzyw sztucznych zaliczany był do grupowania 25.23.14-50 "Drzwi, okna i ich ościeżnice oraz progi drzwiowe, z tworzyw sztucznych"), co uniemożliwiałoby w praktyce stosowanie przez tę grupę podatników obniżonej stawki VAT. W związku z tym w aktach wykonawczych montaż okien przez producentów wymieniany był w osobnej pozycji jako uprawniający do stosowania stawki obniżonej.

Uwaga

Na gruncie aktualnie obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2008 r. montaż okien zarówno przez producentów, jak i przez nieproducentów traktowany jest jednolicie jako usługa (np. instalowanie okien drewnianych lub z tworzyw sztucznych przez ich producenta zaliczany jest do grupowania 43.32.10.0 "Roboty instalacyjne stolarki budowlanej").

Ponieważ przyznany Polsce okres derogacyjny minął, jak i z uwagi na fakt, że przez aktualnie obowiązującą klasyfikację statystyczną montaż okien przez producenta traktowany jest jako usługa, stąd też zdaniem projektodawcy ustały przesłanki dalszego utrzymywania przepisu dotyczącego montażu okien przez producentów w nowym rozporządzeniu.

Nie oznacza to jednak, że montaż okien przez producentów został automatycznie objęty od 1 stycznia 2011 r. stawką podstawową.

Otóż zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy o VAT obniżoną stawką podatku (aktualnie stawka ta wynosi 8%) stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym należy zaś rozumieć w myśl art. 41 ust. 12a ustawy o VAT obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczące usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Obiektami budownictwa mieszkaniowego są z kolei zgodnie z art. 2 pkt 12 ustawy o VAT budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11. Przy czym do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w świetle art. 41 ust. 12b ustawy o VAT nie zalicza się:

1) budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m²;

2) lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m².

W przypadku zaś budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej określone wyżej limity, obniżoną stawkę podatku stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.

Kompleks przepisów dotyczący społecznego programu mieszkaniowego posługuje się takimi pojęciami jak: budowa, remont, modernizacja, termomodernizacja, przebudowa, obiekt budowlany czy budynek, jednakże ich nie definiuje. Ponieważ celem naszego artykułu nie jest szczegółowa analiza pojęć użytych przez ustawodawcę, a pojęcia te właściwe są prawu budowlanemu, wskażmy jedynie iż w celu ich interpretacji oprócz wykładni językowej należy korzystać z wykładni systemowej i odwoływać się do definicji zawartych np. w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623) czy ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. nr 223, poz. 1459 ze zm.). Tytułem przykładu wskażmy tu, iż w świetle art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego przez budowę rozumie się nie tylko wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, ale także odbudowę, rozbudowę i nadbudowę obiektu budowlanego.

W aktualnym stanie prawnym montaż okien przez ich producenta podlegał będzie opodatkowaniu według obniżonej stawki 8%, jeżeli wykonywane roboty stanowiły będą budowę, remont, modernizację, termomodernizację lub przebudowę obiektu budowlanego i będą wykonywane w obiektach budowlanych zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Np. montaż okien w nowobudowanym obiekcie to budowa, a wymiana okien w obiekcie już istniejącym w zależności od okoliczności faktycznych traktowany będzie jako remont lub modernizacja.

Reasumując, należy stwierdzić, iż montaż okien przez ich producentów, traktowany przez obowiązującą klasyfikację statystyczną jako roboty budowlane nadal może korzystać z obniżonej stawki podatku, podobnie jak to było do końca 2010 r., z tym wszakże ograniczeniem że roboty te z jednej strony muszą stanowić budowę, remont, modernizację, termomodernizację lub przebudowę obiektu budowlanego, a z drugiej strony muszą być wykonywane w obiektach budowlanych objętych społecznym programem mieszkaniowym.