Zastosowanie stawki VAT 0% na usługi związane z eksportowanymi towarami

Eksport towarów opodatkowany jest stawką podatku VAT w wysokości 0%. Preferencyjna stawka VAT ma zastosowanie przy zachowaniu warunków określonych w art. 41 ust. 5 i 6 oraz art. 83 ustawy.

Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o VAT, przez eksport towarów należy rozumieć dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Jeśli towary wywozi sam podatnik dokonujący dostawy towarów, lub też wywóz dokonywany jest na jego rzecz – mówimy wówczas o eksporcie bezpośrednim.

Aby zastosować stawkę VAT 0% w przypadku eksportu bezpośredniego, niezbędne jest posiadanie przez podatnika przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (art. 41 ust. 6 ustawy).

W sytuacji, gdy wywozu towarów dokonuje nabywca mający siedzibę poza terytorium Polski lub też wywóz dokonywany jest na jego rzecz, wówczas mamy do czynienia z eksportem pośrednim.

W przypadku eksportu pośredniego również ma zastosowanie stawka VAT 0%, jeżeli tylko podatnik dokonujący dostawy (polski sprzedawca) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, posiadać będzie dokument potwierdzający wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty (art. 41 ust. 11 ustawy). Z dokumentu tego wynikać musi tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu.

W myśl art. 41 ust. 6a ustawy, dokumentem potwierdzającym wywóz towaru poza terytorium UE jest w szczególności:

1) dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu,

2) dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność,

3) zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

Z uwagi na to, iż w zależności od państwa, w którym nastąpi objęcie procedurą wywozu, mogą występować różne dokumenty, zaproponowany został katalog otwarty dokumentów, które mogą potwierdzać wywóz towarów poza UE. Umożliwia to stosowanie stawki VAT 0% również w sytuacji, gdyby w innych państwach funkcjonowały zgodnie z przepisami tam obowiązującymi inne niż wymienione w tym przepisie dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium UE.

Art. 83 ust. 1 pkt 21 zezwala na obniżenie stawki VAT nie tylko w stosunku do samego eksportu towarów, ale również do usług związanych bezpośrednio z eksportem towarów:

dotyczących towarów eksportowanych polegających na ich pakowaniu, przewozie do miejsc formowania przesyłek zbiorowych, składowaniu, przeładunku, ważeniu, kontrolowaniu i nadzorowaniu bezpieczeństwa przewozu, a także
świadczonych na podstawie umowy maklerskiej, agencyjnej, zlecenia i pośrednictwa, dotyczących towarów eksportowanych.

Oznacza to, że usługi m.in. firm transportowych, zajmujących się magazynowaniem, pakowaniem oraz usługi różnego rodzaju pośredników, agentów i agencji celnych, również mogą korzystać z opodatkowania stawką VAT 0%.

Wyjaśnienia w podobnej sprawie dotyczącej zastosowania stawki VAT 0% w stosunku do usług pomocniczych związanych bezpośrednio z eksportem towarów podjął się m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 9 września 2014 r., nr ITPPP3/443-291/14/MD. W stanie faktycznym, który był przedmiotem tej interpretacji spółka zajmująca się m.in. produkcją opakowań z drewna oraz świadcząca usługi pakowania i przygotowywania towarów do transportu, wykonała usługę pakowania oraz zamocowania towarów w kontenerach na rzecz firmy spedycyjnej. Kontenery z zamocowanym towarem zostały dostarczone na pokład statku morskiego a spółka otrzymała od spedytora potwierdzenie załadunku kontenerów w polskim porcie morskim. Spółka nie posiada dokumentów eksportowych, ponieważ nie jest stroną procedury eksportowej. Została jednak powiadomiona przez spedytora, że ww. kontenery zostały poddane tej procedurze.

Dyrektor IS wskazał, że w sytuacji gdy określone usługi są bezpośrednio związane z samymi towarami będącymi przedmiotem eksportu, wówczas istnieje możliwość zastosowania obniżonej stawki VAT. Zdaniem organu warunek ten został spełniony w analizowanej sytuacji. Towary zapakowane i zamontowane przez spółkę w kontenerach były docelowo przedmiotem eksportu w stanie nienaruszonym. Spółka wprawdzie nie była stroną procedury eksportowej, jednak jej działanie było nakierowane (w aspekcie fizycznym) bezpośrednio na eksportowany towar.

Należy jednocześnie zwrócić uwagę na art. 83 ust. 2 ustawy, w którym ustawodawca zastrzega, że opodatkowaniu preferencyjną stawką VAT podlegają czynności wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 7–18 i 20–22, pod warunkiem, że podatnik prowadzi dokumentację, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie.

Ustawodawca nie sprecyzował niestety jaka to miałaby być dokumentacja. Podatnicy powinni więc dołożyć szczególnej staranności aby zgromadzone dowody nie budziły żadnych wątpliwości w przypadku kontroli. Z uwagi na to, że w ustawie nie wymieniono o jakie dowody chodzi, należy zgromadzić wszelką możliwą dokumentację, która potwierdza, że faktycznie usługi świadczone przez agencję celną oraz ubezpieczenie, związane są z transportem towarów eksportowanych poza terytorium UE.