Kiedy usługi remontowe opodatkowane są 8% stawką VAT?

Stawkę VAT w wysokości 8% stosuje się do remontu budynków bądź lokali mieszkalnych. Przy świadczeniu usług remontowych wraz z towarem, dla ustalenia właściwej stawki VAT znaczenie ma także określenie, co jest przedmiotem sprzedaży, tzn. czy podatnik dokonuje dostawy towarów, czy świadczy usługę.

Obniżoną 8% stawkę VAT stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Wynika to z art. 41 ust. 12 ustawy o VAT.

Obiekty budownictwa mieszkaniowego zostały zdefiniowane w art. 2 pkt 12 ustawy o VAT jako budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11.

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się:

obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz
lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12, a także
obiekty sklasyfikowane w PKOB w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.

Przy czym do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się:

budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m²,
lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m².

W przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej wskazane powyżej limity 8% stawkę VAT stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.

W tym miejscu warto wskazać na wyrok WSA w Gdańsku z dnia 5 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 52/14. Jak wyjaśnił Sąd, przy obliczaniu powierzchni użytkowej lokalu i budynku na potrzeby ustalania limitów, o których mowa w art. 41 ust. 12b ustawy o VAT, celem skorzystania z 8% stawki VAT podatnicy są uprawnieni do wyliczenia powierzchni użytkowych w oparciu o jedną z normatywnych definicji, która umożliwi obliczenie powierzchni użytkowej zarówno domów, jak i mieszkań. Wyliczenia powierzchni użytkowych można dokonać również w oparciu o normy stosowane w budownictwie, nawet jeżeli nie są one obligatoryjne. Ponadto Sąd wskazał, że w zakresie dokumentowania powierzchni użytkowej domów czy mieszkań objętych społecznym programem mieszkaniowym, przepisy o VAT nie nakładają na świadczącego usługę obowiązku uzyskania od nabywcy jakiegokolwiek oświadczenia potwierdzającego, że czynności te związane są z obiektami objętymi społecznym programem mieszkaniowym.

Remont budynku mieszkalnego

Należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęć budowa, remont, modernizacja, termomodernizacja oraz przebudowa. Dlatego w tym zakresie należy odwołać się do przepisów prawa budowlanego. Jak wskazano w art. 3 ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. nr 1409, poz. 1623 ze zm.), przez remont rozumie się wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych, polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Tak więc warunkiem zastosowania 8% stawki VAT przy remoncie obiektów budownictwa mieszkaniowego jest spełnienie dwóch przesłanek. Po pierwsze, zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć remontu. Po drugie, budynki lub ich części, których dotyczą te czynności, muszą być zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków powoduje, że transakcja nie może korzystać z preferencyjnej, 8% stawki VAT.

Problem z zastosowaniem właściwej stawki VAT może pojawić się w sytuacji, gdy remont dotyczy budynku mieszkalnego, w którym znajdują się także lokale użytkowe. Budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych.

Jak wynika z interpretacji organów podatkowych, zastosowanie prawidłowej stawki VAT uzależnione będzie od postanowień umowy dotyczącej wykonania robót budowlanych. Jeżeli przedmiotem umowy będą roboty budowlane w budynkach zbiorowego zamieszkania jako całości - to należna stawka będzie wynosiła 8%. Jeżeli jednak w umowie zostanie wskazane, że roboty budowlane dotyczyć będą poszczególnych części budynku, tj. powierzchni mieszkalnych i odrębnie powierzchni niemieszkalnych (lokali użytkowych), wówczas w odniesieniu do usług wykonywanych w części mieszkalnej zastosowanie znajdzie 8% stawka podatku, natomiast do usług wykonywanych w części niemieszkalnej - 23% stawka VAT.

Remont wraz z materiałami

W praktyce zdarza się, że firma budowlana wykonująca remont budynku mieszkalnego zużywa do tego swoje materiały. W takim przypadku decydujące znaczenie ma ustalenie, co jest przedmiotem sprzedaży, tzn. czy podatnik dokonuje dostawy towarów, czy świadczy usługę oraz czy czynność wykonywana przez podatnika mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy (dostawa, budowa, remont, modernizacja, przebudowa obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym).

Jak podkreślają organy podatkowe (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 1 lipca 2014 r., nr ILPP2/443-383/14-4/SJ), to strony w umowach cywilnoprawnych określają, co jest przedmiotem sprzedaży. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest usługa remontowa, wówczas nie można z niej wyłączyć poszczególnych elementów kosztów do odrębnej sprzedaży, ponieważ obrotem podatnika jest uzgodniona kwota za wykonanie określonej usługi, bez względu na jej poszczególne elementy (materiały, robocizna, transport, zużyta energia, narzędzia itp.). Jak podkreślają, wyliczenie, co składa się na wykonaną usługę, ma istotne znaczenie informacyjne przy ustalaniu ceny, jednak nie może uzasadniać odrębnego kwalifikowania (dla celów podatkowych) poszczególnych elementów zawartych w tym wyliczeniu.

Przykład

Podatnik zamierza remontować instalację wentylacyjną w budynku kuchni znajdującym się na terenie zakładu karnego. Budynki mieszkalne na terenie zakładu karnego sklasyfikowane są w PKOB 113. 8% stawka VAT miałaby zastosowanie, jeżeli usługa remontowa wykonywana byłaby w budynku zbiorowego zamieszkania znajdującym się na terenie zakładu karnego. Jednak remont instalacji wentylacyjnej w budynku kuchni tego zakładu należy opodatkować 23% stawką VAT.

Przykład

Firma budowlana otrzymała zlecenie na remont elewacji zewnętrznej i dachu w bloku wielorodzinnym, w którym znajduje się 10 mieszkań o powierzchni poniżej 150 m² oraz 5 sklepów. W sytuacji zawarcia umowy remontu całego budynku mieszkalnego, sklasyfikowanego w PKOB 11, zastosowanie będzie miała 8% stawka VAT. O wysokości stawki VAT przesądzi klasyfikacja obiektu jako całości.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.02.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)